60 lat temu zamordowano Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę”

We wtorek, 8 lutego, minęło 60 lat od dnia, w którym zamordowano majora Zygmunta Szendzielarza. W ostrołęckim muzeum odbyło się spotkanie - z cyklu Muzealne Spotkania przy Lampce - poświęcone „Łupaszce”. Od 9 lutego można też oglądać tam wystawę dotyczącą Szendzielarza i 5 Wileńskiej Brygady AK.

Major Zygmunt Szendzielarz, pseudonim „Łupaszka” (12 marca 1910 w Stryju - 8 lutego 1951 w Warszawie), polski dowódca partyzancki z okresuII wojny światowej i okresu powojennego. Dwukrotny kawaler orderu Virtuti Militari.

Absolwent Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej (1932) i Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu (1934). Służbę wojskową rozpoczął w 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie. Uczestnik wojny obronnej Polski (1939).

Od 1940 w ZWZ-AK. We wrześniu 1943 mianowany dowódcą oddziału partyzanckiego, następnie dowódcą 5 Wileńskiej Brygady AK (tzw. Brygady śmierci). Prowadził walki z oddziałami niemieckimi oraz partyzantką litewską i radziecką. W lipcu 1944 wyznaczony na dowódcę odcinka Zachód w operacji Ostra Brama, nie brał udziału w natarciu na Wilno, dzięki czemu uniknął walki z oddziałami NKWD, internowania i rozbrojenia swojego oddziału.

Po zajęciu Wileńszczyzny przez Armię Czerwoną podjął decyzję o rozwiązaniu brygady i przeszedł w rejon Białegostoku. We wrześniu 1945 r., na rozkaz Komendy Okręgu AK Białystok, „Łupaszka” rozwiązał oddział i z grupą najbliższych współpracowników udał się na Pomorze, gdzie oddał się do dyspozycji Komendzie Eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK. Wiosną 1946 r. Brygada wznowiła działalność bojową, siejąc postrach wśród funkcjonariuszy UB i MO na terenach Pomorza, Warmii i Mazur, Białostocczyzny i Podlasia. Jej trzon stanowiły wówczas trzy szwadrony, którymi dowodzili: ppor. Zdzisław Badocha - "Żelazny", ppor. Henryk Wieliczko - "Lufa" i ppor. Leon Smoleński ps. "Zeus". W marcu 1947 r. V Brygada została rozwiązana.

Zygmunt Szendzielarz został aresztowany 30 czerwca 1948 roku pod Zakopanem. Skazany na osiemnastokrotną karę śmierci przez sąd. Wyrok wykonano 8 lutego 1951 roku w warszawskim więzieniu na Mokotowie. Nie wiadomo, gdzie spoczęło jego ciało...

Spośród jego najbliższych w tamtym czasie śmierć ponieśli:
ppor. Zdzisław Badocha "Żelazny" - poległ koło Sztumu 26.VI.1946,
ppor. Henryk Wieliczko "Lufa"- zamordowany w Lublinie 14.III.1949,
sanit. Danuta Siedzikówna "Inka" - zamordowana w Gdańsku 28.VIII.1946,
ppor. Feliks Selmanowicz "Zagończyk" - zamordowany w Gdańsku 28.VIII.1946,
kpr. Henryk Wojczyński "Mercedes" - zmarł na skutek ran 30.X.1946 w Jełguniu koło Olsztyna.