Interwencja Czytelnika: Wątpliwości ws. budżetu obywatelskiego

Jeden z naszych czytelników przysłał do naszej redakcji obszerne pismo dotyczące jego wątpliwości w sprawie budżetu obywatelskiego w Ostrołęce. Przekazaliśmy treść interwencji do Urzędu Miasta i mamy oficjalną odpowiedź.

Szanowni Państwo, Niniejsze pismo dotyczy Budżetu Obywatelskiego w Ostrołęce na 2017 rok i kieruje je zarówno do Prezydenta Miasta – Pana Janusza Kotowskiego, Radnych, jak również do wszystkich zainteresowanych pożytkowaniem środków publicznych pochodzących z budżetu miejskiego. Zostało ono wysłane oddzielnym (oficjalnym) kanałem do Pana Prezydenta, jednak chciałbym, aby świadomość o problemach niżej poruszonych była znana szerzej.

Na wstępie chciałbym zaznaczyć, że cieszę się z wprowadzenia Budżetu Obywatelskiego w naszym mieście – pozwala to przeciętnemu obywatelowi poczuć, że jego głos, czy też pomysł ma znaczenie. Dodatkowo umożliwia  realizację wielu przedsięwzięć, na które ciężko jest wygospodarować środki z budżetu. Jednak pomimo pozytywnego generalnego odbioru, poniżej przedstawię swoje przemyślenia dot. obecnych rozwiązań zastosowanych zarówno w pierwszej, jak i w drugiej edycji Budżetu Obywatelskiego w Ostrołęce.

1. Część z projektów nie spełnia regulaminu, jednak mimo to zostało dopuszczona do głosowania.

Jest to bardzo obszerny punkt. Po zeszłorocznym sukcesie Przedszkola nr 10, w tym roku w szranki stanęło więcej placówek – łącznie cztery przedszkola. Ten sam punkt tyczy się Domu Pomocy Społecznej, który też znalazł się na liście projektów do realizacji w roku 2016 r.

Przypominam, że regulamin stanowi jasno – teren musi być OGÓLNODOSTĘPNY (§ 2 pkt 1). W dniu dzisiejszym wybrałem się na objazd po placówkach zgłoszonych w obu edycjach do budżetu i jakież było moje zdziwienie, gdy okazało się, że wszystkie były dziś zamknięte na 4 spusty. Co więcej, przedszkola startujące w tej edycji mają już place zabaw i widać, że nie mają zamiaru udostępniać tego terenu po godzinach pracy placówki (zazwyczaj 6-17).

Czy ktoś z osób decyzyjnych podejmie próbę wytłumaczenia kilkuletniemu dziecku czemu za ogrodzeniem jest nowy plac zabaw, ale nie można korzystać z niego w dni powszednie po godzinie 17, ani w żadne weekendy? W dni wiosenne i letnie rzesze rodziców chętnie skorzystałoby z takich placów, jednak do godziny 17 są w pracy, natomiast w soboty i niedziele ta możliwość jest im odbierana. Dodatkowo przypominam, że być może niedlugo zmieni się sposób spędzania wolnego czasu w niedzielę z racji planowanego zakazu handlu w tym dniu. Wtedy pojawi się jeszcze większe zapotrzebowanie na place zabaw, parki itd. Już teraz w ciepłe dni parki zabaw przeżywają oblężenie (proszę spojrzeć chociażby na  Park Miejski, czy park na os. Bursztynowe).

Czy przedszkola wpuszczą na swój teren osoby z zewnątrz w godzinach pracy placówki aby można było korzystać z placu zabaw realizowanego z Budżetu Obywatelskiego? W zeszłym roku 75 000zł zostało przeznaczone na realizację zadań na terenach zamkniętych (przedszkole i DPS), w tym roku jeszcze nie wiadomo, ale znając zasięg przedszkoli i biorąc za przykład inne miasta (np. Łódź w poprzednich edycjach), w tym roku ta kwota zapewne zostanie przekroczona. Czy w ciągu tych dwóch lat Miasto stworzyło bądź doinwestowało jakieś inne, ogólnodostępne place zabaw?

Dodatkowy akapit poświęcę Domu Pomocy Społecznej – w zeszłej edycji zagospodarowany został teren ogrodu. Jak można mówić o ogólnodostępności terenu, jeśli wejścia na plac strzeże stróż i szlabany? Czy osoba postronna, nie mająca bliskich wśród osób korzystających z pomocy DPS może wejść na teren ogrodu i spędzić tam czas wolny? W tym roku pojawił się projekt kupna sceny na terenie DPS. Czy będzie można zorganizować tam koncert WOŚP, czy też spotkanie z mieszkańcami z okazji Wigilii (na wzór małej sceny przy Kupcu)? Czy też wręcz przeciwnie, będzie zakaz ze względu na przebywające w ośrodku osoby?

Problem z ogólnodostępnością  był nagłasniany wielokrotnie, informował o nim Portal Samorządowy, liczne media i instytucje społeczne – z powodzeniem. M.in. w Białymstoku radni Prawa i Sprawiedliwości  w Budżecie na 2017r. wyłączyli z projektu tereny szkół właśnie z tego powodu. [dane – artykul „Szkoły w budżecie obywatelskim? To niesprawiedliwe” z dn. 20 maja 2016r. – Portal Samorządowy]. Proszę nie zrozumieć powyższego wywodu źle – nie żałuję pieniędzy na te placówki, jednak finansowanie powyższych projektów nie powinno pochodzić z Budżetu Obywatelskiego!

2. Za krótki czas między etapami, za krótki czas trwania etapów

Osoby chcące zgłosić projekty muszą bacznie pilnować terminów, co w przypadku wyjazdu na tygodniowy urlop? Nie mamy mozliwości zgłoszenia swoich propozycji. Dodatkowo zbyt szybki czas między ogloszeniem projektów pod głosowanie i krótki czas trwania głosowania uniemożliwia skuteczną promocję swojego pomysłu.

3. Brak ścieżki odwoławczej od decyzji Komisji

Komisja ma władzę ostateczną i decyduje we wstępnej fazie o „być albo nie być” projektów. Nie ma możliwości aby tę decyzję zmienić  - z resztą nawet pisząc pismo (np. takie jak to) niewiele idzie wskurać – zanim zostanie rozpatrzone, głosowanie na projekty już się zakończy i próżno będzie dochodzić swoich praw, poza sformułowaniem „prosimy spróbować za rok!”

4. Brak zamieszczonych opisów projektów

W przedstawionej do głosowania liście znajduje się sam tytuł projektu, bez opisania jego lokalizacji, czy też przybliżenia jego założeń. Skąd osoba głosująca ma wiedzieć, co autor miał na myśli zgłaszając projekt pt. „Zagospodarowanie skwerku przed budynkiem przy ul. S. Jaracza 8”? Zachodzę w głowę, czy powstanie tam parking, czy może wręcz przeciwnie, powstaną tam słupki uniemożliwiające wjazd samochodom? Może ławki, lub po prostu zagajnik? Kolejnym przykładem jest projekt pt. „Zagospodarowanie oczka wodnego wraz ze skwerem otaczającym oczko pod nazwą skwerek ekologiczno-rekreacyjny” – gdzie owe oczko się znajduje? Czy zagospodarowanie polegać będzie na kupnie łodzi, zarybieniu czy też zasypaniu tego oczka? Niewiele lepiej jest z innymi projektami, chociażby „Stworzenie systemu parkingów rowerowych na terenie miasta Ostrołęki” – czy te parkingi mają powstać pod urzędami, czy pod placówkami handlowymi, będącymi w prywatnych rękach? Ile ich ewentualnie powstanie? Kolejny punkt i kolejna zagadka – „Scena z zadaszeniem i podjazdem dla osób niepełnosprawnych w ogrodzie terapeutycznym Domu Pomocy Społecznej w Ostrołęce przy ul. Rolnej 27”. Czy na scenie odbywać się będą koncerty? Jaka to scena, ile osób może pomieścić? Kto będzie mógł z niej korzystać? Kto będzie płacił za jej konserwację czy przeglądy? Czy osoba postronna korzystająca ze sceny nie będzie przeszkadzać w funkcjonowaniu Domu Pomocy Społecznej?Przy projekcie „Monitoring Osiedlowy na bloku mieszkaniowym ul. Braterstwa Broni 1 na osiedlu Wojciechowice” pojawia się pytanie, kto będzie zarządzał monitoringiem? Do kogo będzie trzeba się zgłosić z prośbą o udostępnienie nagrania z monitoringu, np. w przypadku zarejestrowania wykroczenia przez kamerę?

Tworzy to też pole do niedopowiedzeń – nieuczciwy autor projektu może mówić różne założenia różnym grupom, w zależności od potrzeb – osob zmotoryzowanym będzie mówić, że zagospodarowanie polegać będzie na wytyczeniu parkingu, natomiast rodzicom – że na skwerku powstanie plac zabaw. Nie ma możliwości na weryfikację – może poza próbą kontaktu z Urzędem, jednak przypominam, że głosowanie trwa tylko tydzień.

5. Brak odpowiedniej promocji (problem powiązany też z za krótkim czasem trawnia poszczególnych etapów)

W Ostrołęce, w 2016r. w Budżecie zagłosowały 2 343 osoby, z czego prawie połowa na projekt placu zabaw w przedszkolu (wspomniany wcześniej). W Łomży , w analogicznym okresie, oddano 24 321 glosów! Ponad 10-krotnie więcej! Wynika to m.in. ze „skondensowania” w Ostrołęce wszystkich etapów do właściwie jednego miesiąca, zamiast zaplanować procesy długofalowe – i w tym czasie informować o Budżecie na przystankach autobusowych, w mediach, w szkołach, urzędach itd.

6. Brak zapisów w regulaminie traktujących o „dopełnieniu” kwoty Budżetu

W zeszłym roku kwota przeznaczona na Budżet wynosiła 100 000zł, jednak Pan Prezydent postanowił powiększyć jej pulę, aby zakwalifikował się też 3 projekt z listy. Jesto to zachowanie bardzo prospołeczne, niemniej sposób postępowania powinien być jasno zapisany w regulaminie. Proszę wyobrazić sobię następującą sytuację – budżet wynosi 200 000zł, najwięcej glosów uzyskał projekt za 190 000zł, drugi w kolejności za 150 000 zł a trzeci za 10 000zł. Czy w takiej sytuacji do realizacji będą brane dwa pierwsze projekty? Logicznym byłaby realizacja zadań nr 1 i 3, aby łącznie dopełniły kwotę budżetu – jednak należy to zapisać w zasadach. Takie rozwiązanie jest stosowanie w wielu miastach w ramach Budżetu Obywatelskiego i jest sprawiedliwe – od razu znane są reguły gry, nie obciąża się też nadmiernie budżetu. Podsumowując, najpierw należy wziąć pod uwagę liczbę głosów, jednak jeśli projekt kosztuje za dużo w stosunku do pozostałej puli, to realizacji podlegać powinny projekty, które uzyskały mniej głosów, ale na które znajdują się środki.

Biorąc pod uwagę powyższe wywody wnioskuję o wykreślenie z Budżetu Obywatelskiego 2017r. projektów znajdujących się na terenach, które nie są ogólnodostępne (projekty  nr 4, 5, 8, 9, 12) bądź wymuszenie na dyrekcji tych placówek na udostępnianiu terenu placu zabaw/sceny dla osób postronnych.

Czy Miasto ma zamiar wyegzekwować od Przedszkola Miejskiego nr 10 w Ostrołęce udostępniania terenu placu zabaw również w czasie, gdy placówka nie funkcjonuje? Czy w ciągu ostatnich dwóch lat Miasto stworzyło bądź doinwestowało jakieś inne, ogólnodostępne place zabaw?

Odpowiada Wojciech Dorobiński, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Ostrołęki:

Realizujemy dopiero drugą edycję Budżetu Obywatelskiego. Obserwujemy, że rośnie zaangażowanie mieszkańców, co nas bardzo cieszy. W roku ubiegłym zgłoszonych było 13 wniosków, w tym roku niemal trzykrotnie więcej. Prezydent zwiększył też sumę na ten rok, podwajając ją. Uczymy się, zarówno my urzędnicy, jak i mieszkańcy. Dlatego też dziękujemy za wszelkie uwagi, także te krytyczne, bo pomogą nam one lepiej przygotować kolejną edycję budżetu.

Należy podkreślić, że decydującym kryterium jest liczba głosów. Oddane głosy to wola mieszkańców, nawet, jeżeli są to obiekty miejskie, takie jak przedszkola. Kryterium ogólnodostępności jest istotne i będziemy dbali o to, aby obiekty były dostępne. Plac zabaw przy Przedszkolu Miejskim nr 10 zrealizowany w ub. roku jest dostępny dla osób z zewnątrz w godzinach pracy przedszkola. Tak samo będzie w przypadku ewentualnych wygranych przedszkoli w tegorocznej edycji budżetu, ale nikt nie przedstawia tych projektów, jako otwarte 24 godz. na dobę.

Co do Domu Pomocy Społecznej nie ma przeszkód, aby korzystać z ich ogrodu, oczywiście w sposób niezakłócający spokoju przebywającym tam podopiecznym. A spotkanie wigilijne, proponowane w piśmie przez mieszkańca Roberta Gurzędę, na ewentualnej scenie przy DPS jest być może dobrym pomysłem.

Krótki czas dotyczący ogłaszania i przebiegu procedur wynika głównie z niewielkiej sumy, jaką dysponujemy. Dużo wcześniejsze ogłaszanie projektów np. od czerwca rozbudzałoby tylko większe apetyty inwestycyjne mieszkańców, na które na razie i tak nie wystarczyłoby środków. W przypadku krótszego okresu temat śledzą najbardziej zaangażowane osoby. Weźmiemy jednak pod uwagę możliwość wydłużenia czasu, tak, aby wnioskodawcy mogli intensywniej promować swoje wnioski. Założeniem każdego budżetu obywatelskiego jest to, że to po stronie zgłaszających projekt leży jego promocja.  

Niemniej jednak w kolejnych edycjach planujemy wspieranie i rozszerzanie edukacyjnej i informacyjnej strony budżetu obywatelskiego. Chcemy stworzyć dedykowaną zakładkę na stronie miasta, gdzie znajdzie się miejsce na opisy poszczególnych projektów, a być może także pomoc do kosztorysowania wniosków, by ułatwić mieszkańcom przygotowanie wniosków pod względem wyceny ich wartości. Myślimy o zakupie specjalnej aplikacji, która umożliwi wnioskodawcom elektroniczne składanie wniosków, wesprze ich w określaniu kosztów, a także będzie automatycznie tworzyć plakaty promujące ich własne wnioski.  Umożliwi też głosowanie drogą elektroniczną.

Byłeś świadkiem wypadku? Widziałeś coś nadzwyczajnego, śmiesznego, a może masz problem, którym chciałbyś się podzielić? Jeżeli tak, to skontaktuj się z nami! Kontakt: redakcja@eostroleka.pl