Ekshumacje na Łączce powązkowskiej – podsumowanie prac

Wojewoda Mazowiecki wydał 344 decyzje administracyjne o ekshumacji i przeniesieniu grobów z kwatery Ł i ŁII na Powązkach Wojskowych w Warszawie. Umożliwiły one przeprowadzenie łącznie 128 ekshumacji i przeniesienie 77 grobów. Ekshumacje grobów z kwatery Ł zakończą się 7 października.

Postępowania są prowadzone na wniosek prezesa IPN na podstawie m.in. nowelizacji Ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. 3 sierpnia 2015 r. do Wojewody Mazowieckiego wpłynęły 194 wnioski. Na podstawie państwowych rejestrów należało ustalić strony postępowania (rodziny zmarłych do 4 stopnia pokrewieństwa linii bocznej oraz powinowatych do 1 stopnia).

Pierwsze decyzje Wojewoda Mazowiecki Zdzisław Sipiera wydał w lutym 2016 r. Dotyczyły one osób, w przypadku których nie było możliwe ustalenie kontaktu z krewnymi. Kolejne były wydawane w miarę zamykania postępowań w sprawie każdej z 344 pochowanych osób. 194 rokowania z rodzinami (zaproszenia skierowano do ponad 750 osób) trwały od grudnia do końca kwietnia. 192 z nich zakończyło się porozumieniem co do miejsca i formy ponownego pochówku na koszt Skarbu Państwa. W dwóch przypadkach rodziny odwołały się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który utrzymał decyzję Wojewody.

Zgodnie z umową podpisaną 10 czerwca 2016 r. wykonawca przeprowadza ekshumacje etapami (do 30 grobów w ciągu maksymalnie 30 dni). Pierwszy rozpoczął się w połowie lipca 2016 r. Wojewoda Mazowiecki uzyskał także zgodę Sanepidu na wykonywanie ekshumacji poza okresem ekshumacyjnym trwającym od 16 października do 15 kwietnia, ale pod pewnymi warunkami. Ekshumacje mogły odbywać się tylko w godzinach porannych (ze względu na temperaturę). Niezwłocznie po dokonaniu ekshumacji miejsce opuszczonego grobu udostępnione jest archeologom.

Rokowania z rodzinami osób pochowanych w kwaterach Ł i ŁII prowadziło 60 doświadczonych i dodatkowo przeszkolonych pracowników Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. Każdy z nich miał pod opieką od 3 do 4 rodzin. Podczas rokowań ustalano zasady przeniesienia grobu ze zwłokami i szczątkami we wskazane miejsce na Cmentarzu Powązkowskim lub inne, wybrane przez rodzinę zmarłej osoby. Rozmowy dotyczyły też formy ponownego pochówku.

Ze względu na delikatny charakter ekshumacji i przenoszenia zwłok lub szczątków bliskich pochowanych w grobach współczesnych, niejednokrotnie także osób niedawno pochowanych, Wojewoda Mazowiecki Zdzisław Sipiera dochował wszelkiej staranności, aby ten trudny dla rodzin proces był jak najmniej dotkliwy.