Wkrótce otwarcie Domu Rodziny Pileckich – Muzeum poświęconego w całości Witoldowi Pileckiemu i jego żonie Marii. Nowy punkt na kulturalnej mapie Polski znajduje się dokładnie w połowie drogi między Warszawą a Białymstokiem – w Ostrowi Mazowieckiej. Muzeum mieści się w oryginalnie zachowanym domu rodzinnym Marii Pileckiej.
2 listopada 2022 roku w tym zabytkowym, odrestaurowanym budynku zostanie otwarta wystawa stała, ukazująca w nowym świetle postać jednego z największych polskich bohaterów – „ochotnika do Auschwitz”.
Ostrów Mazowiecka to miejsce, w którym splatają się nie tylko współczesne szlaki komunikacyjne, ale i także liczne wątki historyczne. Przed II wojną światową była prężnie rozwijającym się wielokulturowym miastem z ośrodkiem szkolenia polskich żołnierzy, silnym przemysłem i rolnictwem. To właśnie tu wychowała się Maria Ostrowska, z którą Witold Pilecki wziął ślub w miejscowym kościele. Po wybuchu wojny miasto znalazło się na granicy Generalnego Gubernatorstwa i Związku Sowieckiego. Maria Pilecka schroniła się tu wraz z dziećmi, tu także mieszkała w czasie służby Witolda w armii Andersa i jego sfałszowanego procesu przed komunistycznym sądem. Można śmiało powiedzieć, że ten budynek to jedyne miejsce w obecnych granicach Polski, które możemy nazwać „domem” rodziny Pileckich.
Zadaniem muzeum jest pokazanie rotmistrza Witolda Pileckiego nie tylko jako polskiego „superbohatera”, lecz także jako zwykłego człowieka – mówi Karol Madaj, dyrektor muzeum. – Chcemy opowiadać zarówno o szczegółach jego misji wywiadowczej w niemieckim obozie koncentracyjnym, jak i o wydarzeniach i ludziach kształtujących jego charakter. W soczewce historii miasta pokazujemy też losy Polski oraz dzieje Zagłady – bezprecedensowej zbrodni, o której informowały raporty Pileckiego z KL Auschwitz, a której jeden z pierwszych aktów rozegrał się nieopodal siedziby muzeum. Przygotowując się do otwarcia, dostrzegliśmy wyraźnie, że nasza misja jest podobna do misji Witolda Pileckiego. Chcemy informować o nieznanych nazistowskich i sowieckich zbrodniach, ale również integrować lokalną społeczność. Pasja w realizowaniu muzealnej misji sprawiła, że liczne historyczne projekty edukacyjne rozpoczęły się wiele miesięcy wcześniej: Cieszy nas to, że jeszcze przed oficjalnym otwarciem staliśmy się miejscem spotkań. Udało nam się już wspólne śpiewać, debatować, a nawet szyć i grać w planszówki. Mamy nadzieję, że po otwarciu nie tylko młodzież, z którą działamy najwięcej, ale też pozostali, młodsi i starsi odwiedzający poczują, że nasze muzeum ma „dom” i „rodzinę” nie jedynie w nazwie, że jest to prawdziwie ciepłe i gościnne miejsce, do którego każdy jest zaproszony – podsumowuje dyrektor.
Witold i Maria Pileccy na tle historii miasta, czyli wystawa stała
Wystawa „O Marii i Witoldzie Pileckich” zaaranżowana została na trzech poziomach historycznego domu, wybudowanego w 1901 roku przez Konstantego Ostrowskiego – ojca Marii Pileckiej. Na parterze i poddaszu autorzy przedstawili historię Marii, także w okresie po śmierci jej męża. Pokazali również jej najbliższą rodzinę i miasto.
Postać rotmistrza na różnych etapach jego życia została zaprezentowana w ośmiu salach podziemnej części. W niepowtarzalny sposób zaprojektowana ekspozycja muzealna oddziałuje obrazem, światłem i dźwiękiem, łącząc tradycyjne środki wystawiennicze z nowoczesnymi rozwiązaniami multimedialnymi. Na szczególną uwagę zasługuje część opowieści o tragicznej śmierci Pileckiego. Przedstawiona w filmowej, fabularnej formie, historia śledztwa, rozprawy i wykonania wyroku śmierci może stać się dla widzów wręcz immersyjnym przeżyciem.
W jaki sposób pozyskiwano zbiory?
Wykonano szeroką archiwalną kwerendę, zakupiono całe kolekcje od działających przez dziesięciolecia historyków, jednak – co jest niezwykle ważne w muzeum skupionym na historii regionu – część pamiątek została przekazana przez mieszkańców miasta. Na wystawie znalazły się cenne pamiątki związane z życiem Witolda Pileckiego – obiekty, które nie tylko ilustrują historię, ale także są jej niemymi świadkami. Niewątpliwie jednym z najcenniejszych są drzwi pochodzące z mieszkania na warszawskim Żoliborzu, w którym Pilecki dał się aresztować, i tym samym rozpoczął swoją misję w KL Auschwitz. Widać w nich zalaną żywicą dziurę z kulą karabinową z powstania warszawskiego. Takich symbolicznych przedmiotów jest na wystawie dużo więcej. Szczególne podziękowania należą się Andrzejowi i Krzysztofowi Pileckim, a także Markowi Ostrowskiemu za udostępnienie nam tych cennych artefaktów.
Nowoczesne muzeum narracyjne to jednak nie tylko same obiekty, to opowieść o ludziach i historiach, cytaty z dokumentów i wspomnień, instalacje artystyczne, dźwięki i uzupełniające wszystko multimedia.
Wernisaż wystawy stałej odbędzie się 2 listopada o godz. 18:00, placówka otwarta będzie w dni robocze w godzinach 10:00- 18:00, a w weekendy 11:00-17:00.
Muzeum Dom Rodziny Pileckich
ul. Warszawska 4, Ostrów Mazowiecka
www.muzeumpileckich.pl
1
8
15