Ma obejmować obszary najbardziej zintegrowanych aglomeracji i wykonywać zadania związane z ich rozwojem. W myśl projektu, powiat metropolitalny będzie tworzony w drodze rozporządzenia Rady Ministrów wydawanego z inicjatywy rządu lub na wniosek zainteresowanych samorządów po przeprowadzeniu konsultacji społecznych. Projekt zakłada też, że Rada Ministrów będzie mogła powiaty metropolitalne łączyć, dzielić i znosić oraz ustalać ich granice, nazwy i siedziby. Proponowane rozwiązania zakładają przejęcie przez powiat metropolitalny zadań kluczowych dla rozwoju całej aglomeracji, których wykonanie przekracza możliwości poszczególnych miast i związków komunalnych. Sprawy lokalne oraz bieżąca obsługa mieszkańców nadal będą zadaniem poszczególnych gmin.
Projekt przewiduje, że do zadań nowej jst będą należeć m.in.: koordynacja rozwoju, zagospodarowania przestrzennego, gospodarka odpadami, planowanie sieci i zarządzanie drogami publicznymi krajowymi i wojewódzkimi, transport publiczny oraz promocja całej aglomeracji. W myśl projektowanej ustawy nadzór nad działalnością powiatu metropolitalnego będą sprawować premier oraz wojewoda, a finanse będzie kontrolować regionalna izba obrachunkowa.