Rodzina 500 plus a praca za granicą

Wsparciem programu „Rodzina 500 plus” do końca lipca br. objętych zostało ponad 3,6 mln dzieci. Ogółem złożono 2,7 mln wniosków. Na rozpatrzenie czeka jeszcze ponad 170 tys., z czego 54,4 tys. zostało przekazanych do rozpatrzenia Marszałkowi Województwa.

Jakich przypadków to dotyczy?

Wnioski muszą być przekazane do rozpatrzenia Marszałkowi Województwa wtedy, gdy jeden bądź więcej członków rodziny, występującej o świadczenie wychowawcze, mieszka lub pracuje za granicą. Dotyczy to także rodziców rozwiedzionych lub żyjących w związkach partnerskich.

Przepisy unijne nie pozwalają na pobieranie świadczeń rodzinnych równocześnie w różnych krajach. Jeśli ktoś korzysta już ze świadczenia o podobnym charakterze za granicą, nie otrzyma go w Polsce.

Co to jest koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego?

To mechanizm, który zapobiega jednoczesnemu pobieraniu pełnej kwoty świadczeń o charakterze rodzinnym na te same dzieci w dwóch państwach w tym samym okresie. Funkcjonuje już od dnia wejścia Polski do UE, to jest od ponad 11 lat.
Świadczenie wychowawcze („500+”) wchodzi w zakres klasycznej definicji świadczeń rodzinnych, koordynowanych w ramach Unii Europejskiej, EOG lub Szwajcarii.

Kto takie przypadki wyjaśnia?

W takich przypadkach do ich wniosków mają zastosowanie unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Tymi sprawami zajmują się Marszałkowie Województw poprzez Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej (ROPS), będące jednostkami im bezpośrednio podległymi. W Polsce funkcjonuje 16 ośrodków, po jednym w każdym województwie.

Gdy rodzic przebywa w innym państwie UE i złoży tam wniosek o świadczenia rodzinne, tamtejszy organ informuje o tym fakcie Marszałków Województw w Polsce. Marszałek zaś przekazuje te informacje do właściwej gminy.

Ile czasu to zajmuje?

W okresie przejściowym Marszałek Województwa ma trzy miesiące na wydanie decyzji od momentu złożenia i wpływu wniosku wraz z niezbędnymi dokumentami  z organu właściwego do ROPS. Jednak w sytuacji skomplikowanej, w której istnieje potrzeba zebrania dodatkowych dokumentów lub wyjaśnień, w tym z instytucji zagranicznej, termin załatwienia sprawy może zostać przedłużony, ze względu na potrzebę uzyskanie odpowiedzi z instytucji zagranicznej.

Przepisy unijne nie zawierają precyzyjnych terminów, w czasie których powinna zostać udzielona odpowiedź na zapytanie instytucji innego państwa UE – przyjmuje się, że okres ten nie powinien przekroczyć trzech miesięcy od daty otrzymania zapytania.

Czy ROPS informuje o wydłużeniu terminu?

W poszczególnych sprawach może być konieczne zwrócenie się do instytucji zagranicznych, aby zweryfikować uprawnienia do świadczeń w innym państwie. W każdym przypadku ROPS powinien poinformować o przedłużeniu postępowania ze względu na potrzebę zgromadzenia dodatkowych informacji i wskazać termin jej załatwienia.

A jeśli ktoś pobiera podwójne świadczenie?

W przypadku pobierania świadczenia rodzinnego za granicą i otrzymywania świadczenia wychowawczego w Polsce trzeba będzie zwrócić przyznane pieniądze, wraz z odsetkami
w Polsce lub za granicą.

Jaka jest kolejność wypłacania świadczeń?

W pierwszej kolejności świadczenia przyznawane są z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek, w drugiej kolejności - z tytułu otrzymywania emerytury lub renty i w ostatniej - na podstawie miejsca zamieszkania. Państwo mające pierwszeństwo wypłaca pełną kwotę świadczeń rodzinnych - po spełnieniu kryteriów przewidzianych w jego ustawodawstwie, natomiast drugie państwo wypłaca dodatek dyferencyjny.

Co to jest dodatek dyferencyjny?

Jest to kwota wynosząca różnicę między wysokością świadczeń, w przypadku, gdy ich wysokość w drugim państwie przewyższa sumę świadczeń w pierwszym państwie – tak, aby osoba zainteresowana otrzymała najwyższą możliwą kwotę świadczeń przewidzianą w ustawodawstwie jednego z państw członkowskich.