Zabytkowe "problemy i zaniechania". Zaniedbania w Ostrołęce są wieloletnie!

Nadeszła już odpowiedź na interpelację radnego Jacka Łuby w sprawie ostrołęckich zabytków. Wyłania się z niej obraz wieloletnich zaniedbań w tym zakresie, ale i nadziei na lepsze jutro.

Radny z klubu Bezpartyjne Miasto Jacek Łuba zapytał prezydenta Łukasza Kulika w interpelacji o kilka istotnych faktów dotyczących ostrołęckich zabytków. Pytania, jakie zadał, to: Czy w Urzędzie Miasta Ostrołęki jest prowadzona i aktualizowana na bieżąco gminna ewidencja zabytków? Gdzie i w jakim trybie można uzyskać dostęp do kart ewidencyjnych? Oraz czy jest planowane udostępnienie aktualnego wykazu obiektów ujętych w GEZ na stronie internetowej Urzędu? Czy miasto Ostrołęka posiada aktualny gminny program opieki nad zabytkami (a jeśli tak, to gdzie można się zapoznać z jego treścią)? Gdzie można znaleźć gminne programy opieki nad zabytkami dla miasta Ostrołęki z lat 2006-2018 (oprócz programu na lata 2011-2014 opublikowanego w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego)? Czy z realizacji programów wspomnianych w poprzednim punkcie sporządzane były sprawozdania oraz czy przedkładane były one Generalnemu Konserwatorowi Zabytków oraz mazowieckiemu wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków?

Problemy i zaniechania

- W Urzędzie Miasta Ostrołęki znajdują się fizycznie karty zabytków nieruchomych z terenu miasta (obecnie dostępne do wglądu w Wydziale Rozwoju, Planowania Przestrzennego i Budownictwa). Zostały one sporządzone przez firmę zewnętrzną na podstawie umowy z Miastem Ostrołęka w roku 2009 i zaopiniowane pozytywnie przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (10 marca 2010 r.). Ustawa z dnia 18 marca 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (..) wprowadziła jednak obowiązek założenia przez gminę GEZ w ciągu 2 lat od otrzymania od wojewódzkiego konserwatora zabytków wykazu zabytków, o którym mowa w art.7 tej ustawy. W związku z otrzymaniem przez Miasto Ostrołękę ww. katalogu zabytków w dniu 7 grudnia 2010 r., obowiązek formalnego założenia GEZ, uwzględniającego zabytki w nim wskazane, należało spełnić najpóźniej w grudniu 2012 r. Funkcjonująca w Mieście GEZ nie została jednak zaktualizowana o zawarte w wykazie zabytki, nie wydano również zarządzenia zakładającego GEZ (wobec stanowiska Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wskazującego tę formę jako odpowiednią dla założenia GEZ). Ponadto istniejące karty zabytków nie są zgodne z wzorem kart określonym w Rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 roku w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków. Wspomniany zaś przez Pana Radnego Program Opieki nad Zabytkami dla Miasta Ostrołęki na lata 2011-2014, przyjęty Uchwałą Nr 155/IV/2011 Rady Miasta Ostrołęki z dnia 6 października 2011 r., jest jedynym tego rodzaju dokumentem przyjętym przez Radę Miasta Ostrołęki, a z jego realizacji nie były sporządzane sprawozdania - poinformował prezydent Łukasz Kulik.

- Opisane wyżej problemy i zaniechania zostały przeze mnie dostrzeżone. Poruszyłem je m.in. podczas spotkania we wrześniu 2019 r. z Panią Małgorzatą Balcerzak — kierownikiem ostrołęckiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie - dodał włodarz miasta.

Łukasz Kulik deklaruje, że obecnie prowadzone są prace nad uporządkowaniem Gminnej Ewidencji Zabytków, która została zaniedbana przez wiele ostatnich lat.

- Wobec ustalenia, że Regulamin Organizacyjny Urzędu Miasta nie przypisywał w sposób jednoznaczny zadań związanych z GEZ żadnej komórce organizacyjnej, co mogło utrudniać ich skuteczne egzekwowanie, wydano Zarządzenie nr 383/2019 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniające zarządzenie w sprawie ustalenia Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Miasta Ostrołęki. Jego mocą powierzono prowadzenie gminnej ewidencji zabytków oraz opracowywanie gminnego programu opieki nad zabytkami Wydziałowi Rozwoju, Planowania Przestrzennego i Budownictwa. Obecnie prowadzone są tam prace związane z uporządkowaniem GEZ. Trwa m.in. wewnętrzna weryfikacja kart zabytków, które następnie zostaną poddane ocenie Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - zaznaczył.

- Podsumowując, istniejącą bazę zabytków miasta Ostrołęki należy uznać na chwilę obecną za materiał wymagający aktualizacji i sformalizowania. Po wydaniu stosownego zarządzenia, nowo obowiązująca GEZ będzie dostępna do wglądu w Wydziale Rozwoju, Planowania Przestrzennego i Budownictwa, jak również zostanie umieszczona na stronie internetowej Urzędu Miasta Ostrołęki. Planuje się również opracowanie nowego programu opieki nad zabytkami niezwłocznie po zaktualizowaniu GEZ - zakończył.

Fundacja Splot Pamięci: "Jesteśmy na prostej drodze do tego, by zabytków w mieście było jeszcze mniej"

Sprawę skomentowała Fundacja Splot Pamięci, na prośbę której radny Jacek Łuba uzyskał informację o zabytkach.

-  Najbardziej niepokojący jest fakt, że miasto od lat nie posiada programu opieki nad zabytkami. Co więcej, w jedynym dokumencie tego typu, uchwalonym w 2011 roku, opis planowanych działań na kolejne 4 lata zmieszczono na niespełna... 2 stronach formatu A4. W jakim stopniu zrealizowano zawarte tam, bardzo ogólne zresztą, założenia? Tego nie wiemy, ponieważ nie sporządzono żadnych sprawozdań z realizacji programu (choć tę powinność określa art. 87 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami) - napisano.

Zauważone zostały też słowa... byłego prezydenta.

-  Były prezydent Ostrołęki Janusz Kotowski w wywiadzie udzielonym 2 lata temu pismu "Wspólnota" powiedział, że "ziemia ostrołęcka jest wyjątkowa. Wielu zabytków tu nie znajdziemy. Niemal cała wartościowa substancja architektoniczna zaginęła w wojnach i powstaniach". W świetle uzyskanych informacji można dodać, że jesteśmy na prostej drodze do tego, by zabytków w mieście było jeszcze mniej - podkreślono we wpisie fundacji.