Ostrołęka na tle największych miast Mazowsza

Jak wypada Ostrołęka w porównaniu z Ciechanowem, Płockiem, Radomiem, Siedlcami i Warszawą pod względem najważniejszych wskaźników statystycznych?

Ostrołęka to piąte pod względem liczby ludności miasto w województwie. Na tle innych miast wyróżnia się najwyższym wskaźnikiem przyrostu naturalnego na 1 tys. ludności. Pod względem miesięcznych zarobków plasuje się na trzecim miejscu, po Warszawie i Płocku. Turyści zagraniczni stanowią niemal 15% ogółu korzystających z noclegów w mieście.

Na koniec 2012 r. Ostrołęka liczyła ponad 53 tys. mieszkańców, co stanowiło 1% ludności województwa. Cechą charakterystyczną dla miast jest przewaga liczby kobiet nad liczbą mężczyzn. W Ostrołęce na 100 mężczyzn przypadało 108 kobiet. Relacje obydwu płci i nadwyżki jednej nad drugą zmieniają się wraz ze zmianą wieku ludności. Nadwyżka mężczyzn nad liczbą kobiet występuje w większości roczników poniżej 40 roku życia (oprócz grup 15-19 lat i 20-24 lata). Proporcja ta zmienia się na korzyść kobiet w starszych rocznikach. Ma to związek z różnicą w umieralności według płci – przeciętne dalsze trwanie życia kobiety jest znacznie dłuższe niż mężczyzny. W podregionie ostrołęcko-siedleckim dziewczynka urodzona w 2012 r. będzie żyła przeciętnie 82 lata, a chłopiec 71 lat.

W strukturze wieku mieszkańców miasta można zaobserwować proces starzenia się ludności. Zjawisko to jest wynikiem zmniejszania się udziału roczników młodszych i wzrostu udziału roczników starszych. W ciągu zaledwie kilku lat – od 2005 do 2012 r. liczba dzieci i młodzieży do lat 17 zmniejszyła się o niemal 17%, natomiast liczba osób w wieku poprodukcyjnym (60/65 lat i więcej) zwiększyła się o ponad 36%. Wraz ze zmianą w strukturze wieku mieszkańców zmieniła się również mediana wieku, czyli granica wieku, którą połowa ludności miasta przekroczyła, a druga połowa jeszcze nie osiągnęła. W 2005 r. mediana wieku wynosiła 35 lat. Po upływie 7 lat wiek środkowy ludności wzrósł o 3 lata i wyniósł 38 lat. Najwyższą wartość mediany wieku odnotowano w Warszawie – przeszło 40 lat, a najniższą w Siedlcach – ponad 37 lat.

W Ostrołęce od lat notuje się dodatni przyrost naturalny, co oznacza, że liczba urodzeń żywych jest wyższa od liczby zgonów. W 2012 r. wskaźnik ten wyniósł 3,4 w przeliczeniu na 1 tys. ludności i był najwyższy wśród prezentowanych miast. Ujemny wskaźnik przyrostu naturalnego odnotowano jedynie w Radomiu– wyniósł on minus 1,1.
Biorąc pod uwagę ruch migracyjny można zauważyć, że więcej osób wyjeżdżało z Ostrołęki niż osiedlało się tu na stałe. W 2012 r. wskaźnik salda migracji wyniósł minus 6,7 w przeliczeniu na 1 tys. ludności, jednak w porównaniu z innymi miastami wartość ta nie była najniższa. W wyniku migracji najwięcej mieszkańców ubyło w Ciechanowie – minus 7,5 w przeliczeniu na 1 tys. ludności.
Biorąc pod uwagę typy rozwoju ludnościowego gmin według metody Webba, Ostrołęka znajduje się wśród wyludniających się obszarów województwa mazowieckiego. Zmniejszająca się liczba ludności wynika z przewagi ubytku migracyjnego nad przyrostem naturalnym. Oznacza to, że dodatni przyrost naturalny jest zbyt niski aby pokryć straty w liczbie ludności spowodowane opuszczaniem granic miasta przez jego dotychczasowych mieszkańców. Jak wynika z danych, mieszkańcy Ostrołęki chętnie osiedlali się na obszarach poza granicami miasta, stąd też gminy bezpośrednio sąsiadujące z miastem to gminy zaludniające się.

W Ostrołęce na koniec 2012 r. pracowało ponad 17 tys. osób. Liczba pracujących w przeliczeniu na 1 tys. ludności wyniosła 308 osób, co uplasowało Ostrołękę na 4 pozycji wśród omawianych miast. Najwyższą wartość tego wskaźnika odnotowano w Warszawie, gdzie na każdy 1 tys. ludności pracowało ponad 470 osób. Pod względem zarobków Ostrołęka zajmuje trzecią lokatę w zestawieniu. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w 2012 r. wyniosło tu ponad 3776 zł i było o niecałe 365 zł wyższe od najniższego, notowanego w Radomiu.
W Ostrołęce na każdy 1 tys. mieszkańców przypadało 108 firm. Różnice pomiędzy pozostałymi miastami są niewielkie z wyjątkiem Warszawy, gdzie wskaźnik ten był najwyższy.

W Ostrołęce już pod koniec lat 90. na lokalnym rynku pracy uwidoczniły się problemy związane z bezrobociem. Na koniec 2003 r. zarejestrowanych było ponad 6 tys. bezrobotnych. W kolejnych latach liczba bezrobotnych systematycznie zmniejszała się, aż do roku 2009, w którym ponownie zaczęła rosnąć. Na koniec 2012 r. stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 15,7%. Wyższy wskaźnik odnotowano jedynie w Radomiu.

Na tle pozostałych miast Ostrołęka wyróżnia się największą przeciętną powierzchnią mieszkania, która wynosi ponad 70 m2. Dla porównania w Warszawie powierzchnia ta jest o prawie 12 m2 mniejsza. Na 1 mieszkanie w Ostrołęce przypadało prawie 3 osoby, podobnie jak w Ciechanowie, Płocku, Radomiu i Siedlcach. Pod względem liczby nowych mieszkań Ostrołęka uplasowała się na czwartej pozycji. W 2012 r. na każdy 1 tys. mieszkańców oddano do użytkowania średnio 2 mieszkania.

Dla mieszkańców miast, obok rynku pracy i infrastruktury mieszkaniowej ważnym aspektem codziennego życia jest edukacja. W roku szkolnym 2012/2013 na terenie Ostrołęki działało 11 szkół podstawowych, w których nauczanych było ponad 3 tys. uczniów oraz 8 szkół gimnazjalnych, do których uczęszczało blisko 2 tys. uczniów. Z kolei wychowaniem przedszkolnym objętych było ponad 82% wszystkich dzieci w wieku 3-6 lat, co plasuje miasto na 4 miejscu w zestawieniu. Dla porównania w  Siedlcach do placówek wychowania przedszkolnego uczęszczało niemal 97% dzieci w wieku 3-6 lat.

Na ofertę kulturalną Ostrołęki składa się działalność lokalnych bibliotek, muzeów, ośrodków kultury, kina. W 2012 r. działalność prowadziło 1 kino stałe. Na każdy 1 tys. mieszkańców średnio 2339 osób uczestniczyło w projekcji filmów. Wśród analizowanych miast, pod względem wielkości tego wskaźnika Ostrołęka plasuje się na 4 miejscu. W statystykach dotyczących czytelnictwa miasto zajmuje 5 lokatę. W 2012 r. liczba czytelników na 1 tys. ludności w Ostrołęce wyniosła 193 osoby, niższy wskaźnik odnotowano jedynie w Radomiu.

W 2012 r. baza noclegowa Ostrołęki obejmowała 4 turystyczne obiekty noclegowe, które oferowały 299 miejsc noclegowych. Stopień ich wykorzystania ukształtował się na poziomie blisko 38% i uplasował Ostrołękę na 2 pozycji wśród prezentowanych miast. Turyści zagraniczni w 2012 r. stanowili niemal 15% ogółu korzystających z noclegów. Podobny wskaźnik odnotowano w Płocku, Radomiu i Siedlcach. Ostrołękę odwiedzali głównie Niemcy – prawie 21%, Finowie – ponad 15% oraz Austriacy – ponad 9%.

Statystycznie mieszkańcem Ostrołęki częściej jest kobieta niż mężczyzna. Przeciętny mieszkaniec miasta ma ponad 38 lat. Według wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 ma średnie wykształcenie i żyje w związku małżeńskim. Jego gospodarstwo domowe liczy średnio 3 osoby. Statystyczny mieszkaniec Ostrołęki zarabia przeciętnie 3776 zł brutto na miesiąc. Najczęściej zatrudniony jest w firmie z grupy sekcji „przemysł i budownictwo”.

Opracowała Justyna Wrocławska.