Rewolucja w liczeniu stażu pracy. Nowe przepisy wyrównają szanse wszystkich pracowników

Rada Ministrów przyjęła przełomowy projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy, który fundamentalnie zmieni sposób liczenia stażu pracy w Polsce. Nowe regulacje, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku, po raz pierwszy umożliwią wliczanie do stażu pracy okresów zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych, prowadzenia działalności gospodarczej czy pracy za granicą.

Koniec z dyskryminacją form zatrudnienia

Dotychczasowe przepisy Kodeksu pracy znacząco faworyzowały osoby zatrudnione wyłącznie na podstawie umów o pracę. Pracownicy, którzy przez lata świadczyli usługi na umowach zlecenia czy prowadzili działalność gospodarczą, byli pomijani przy ustalaniu stażu pracy niezbędnego do naliczenia urlopu wypoczynkowego, okresu wypowiedzenia czy odpraw. Nowe regulacje kładą kres tej niesprawiedliwości.

Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiła rozwiązania, które mają wyrównać szanse wszystkich pracowników i przedsiębiorców w zakresie ustalania stażu pracy. Przepisy będą działać wstecz, obejmując również poprzednie okresy zatrudnienia, co oznacza, że miliony Polaków będą mogły skorzystać z bardziej sprawiedliwego systemu naliczania świadczeń związanych ze stażem.

Szeroki katalog uznawanych form zatrudnienia

Nowe przepisy znacznie poszerzają definicję okresu zatrudnienia wliczanego do stażu pracy. Oprócz tradycyjnych umów o pracę, do stażu będą wliczane między innymi:

Umowy cywilnoprawne i działalność gospodarcza:

• umowy zlecenia i inne umowy o świadczenie usług
• umowy uaktywniające dla niań sprawujących opiekę nad dziećmi
• umowy agencyjne oraz współpraca z osobami pracującymi na ich podstawie
• prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej
• pozostawanie osobą współpracującą w ramach działalności gospodarczej

Służby mundurowe: Służba w kluczowych instytucjach państwowych, takich jak Policja, Urząd Ochrony Państwa, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, służby wojskowe, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Biuro Ochrony Rządu, Służba Więzienna, Straż Graniczna, Państwowa Straż Pożarna oraz Służba Celno-Skarbowa.

Formy specjalne:

• członkostwo w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i spółdzielniach kółek rolniczych
• praca za granicą u pracodawcy zagranicznego (inna niż na podstawie umowy o pracę)
• odpłatna praca wykonywana przez skazanych

Warunki uznania stażu i obowiązki pracowników

Kluczowym warunkiem uznania okresu zatrudnienia do stażu pracy jest podleganie w tym czasie ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. To na pracowniku spoczywa odpowiedzialność za dostarczenie pracodawcy dokumentów potwierdzających opłacenie składek lub zwolnienie z konieczności ich płatności.

Istotną zmianą jest też fakt, że do stażu pracy będzie wliczany cały okres zatrudnienia bez względu na wymiar czasu pracy. Oznacza to, że nawet praca w niepełnym wymiarze godzin będzie w pełni uznawana przy ustalaniu stażu. W przypadku równoczesnego wykonywania pracy na podstawie kilku zatrudnień, do stażu będzie wliczany jeden z tych okresów.

Czas na dokumentację i terminy wejścia w życie

Pracownicy będą mieli czas na udokumentowanie nowych okresów stażu pracy u swojego obecnego pracodawcy. Terminy różnią się w zależności od sektora zatrudnienia:

• Sektor finansów publicznych: 24 miesiące od 1 stycznia 2026 roku
• Pozostali pracownicy: 24 miesiące od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy

Periods nieudokumentowane zgodnie z nowymi zasadami nie będą wliczane do stażu zatrudnienia u danego pracodawcy, co czyni proces dokumentowania kluczowym dla skorzystania z nowych uprawnień.

Korzyści dla różnych grup zawodowych

Nowe przepisy przyniosą wymierne korzyści różnym grupom zawodowym. Freelancerzy, konsultanci i osoby prowadzące działalność gospodarczą po raz pierwszy będą mogły liczyć na uznanie swojego doświadczenia zawodowego przy ustalaniu stażu pracy. Dla pracowników sektora budżetowego oznacza to możliwość otrzymania wyższego dodatku stażowego i nagrody jubileuszowej, uwzględniającej pełny okres aktywności zawodowej.

Zmiany te wpisują się w szerszy trend modernizacji polskiego rynku pracy i dostosowania przepisów do realiów współczesnej gospodarki, gdzie tradycyjny model zatrudnienia na podstawie umowy o pracę uzupełniany jest różnorodnymi formami świadczenia usług. Nowe regulacje to krok w kierunku sprawiedliwszego traktowania wszystkich form aktywności zawodowej i wyrównania szans na rynku pracy.